De manier waarop een stel ecologen de gezondheid van een meertje besprak, fascineerde Denny Borsboom, hoogleraar Psychologie aan de UvA en programmaleider van Psychologische methodenleer, in hoge mate. De ecologen verbonden allerlei variabelen aan elkaar, van plantengroei tot de visstand.
Als je zo over een natuurverschijnsel kunt praten, kun je dat dan ook over de psychologie? Kun je allerlei symptomen met elkaar verbinden en zo oorzaak-gevolg relaties opsporen? En in hoeverre kun je toegepaste wiskunde op de psychologie loslaten? ‘Toen ik de netwerkbenadering lanceerde, verwachtte ik dat vakgenoten zouden zeggen: “Man ga terug naar huis”. Maar men was heel enthousiast en het sloot goed aan bij hoe de clinici al dachten over bepaalde processen.’
De netwerkbenadering opende ook de discussie over het definiëren van een psychische stoornis. Borsboom is ervan overtuigd dat de klachtenlijst van de DSM-5 prima is, maar hij vindt ook dat de definiëring van stoornissen te veel begrensd wordt door het diagnostische standaardwerk. In deze aflevering legt de psychometricus uit hoe de netwerkbenadering ervoor kan zorgen dat de DSM gepersonaliseerd wordt.
Ook zou de netwerkbenadering breed ingezet kunnen worden tijdens de Covid-19 pandemie. Hij vertelt hoe zijn onderzoeksteam meet of mensen kunnen inschatten wat 1,5 meter is. Hoe je ze kan enthousiasmeren om de maatregelen ter harte te nemen en wat hij eraan doet om de ideale coronaproof-supermarkt vorm te geven. Gamification zou daar zomaar een goed onderdeel van kunnen zijn. ‘Want wat niet werkt, is met het vingertje wijzen als mensen zich niet aan de maatregelen houden.’
Het zou dan ook niet raar zijn als middelbare scholen psychologie als verplicht vak zouden opnemen. ‘Ik denk dat het belangrijk is dat kinderen weten hoe wij als mensen in elkaar steken. Ik vind het onvoorstelbaar dat we van een kind eisen dat ze wel een paar Franse zinnen kunnen zeggen, maar niet leren hoe je dingen waarneemt in de wereld. We zien dat mensen zich tijdens de coronacrisis heel slecht kunnen inleven in anderen. De nuchtere blik ontbreekt en die zouden we zo kunnen toevoegen op de middelbare school.’
Borsboom is een jaar geleden een nieuw onderzoeksprogramma gestart: psychologische theorievorming. Want, soms vindt hij de psychologie een beetje plat. Wat dat te maken heeft met dit nieuwe vak, hoor je in aflevering 8 van de RINO Groep Podcast.
Prof. dr. Denny Borsboom over de netwerkbenadering van psychische stoornissen
'De nuchtere blik ontbreekt en die zouden we zo kunnen toevoegen op de middelbare school'
13 december 2020
Volgens psychometricus Denny Borsboom zijn veel psychologische problemen met elkaar verbonden in een netwerk van stoornissen. Soms blijken gevolgen oorzaken en andersom. Wat betekent dit voor de behandeling? In deze podcast spreekt hij over de eindeloze mogelijkheden die zijn netwerktheorie biedt.
Luister deze podcast via Soundcloud, iTunes, Google Podcasts of Spotify.
Over de RINO Groep Podcast
De RINO Groep Podcast is een podcastserie over psychologie en de mens achter de wetenschapper. Met deze podcastserie wil de RINO Groep ggz-professionals enthousiasmeren voor het doen van wetenschappelijk onderzoek door te laten zien dat wetenschap meer is dan SPSS en soms ook heel grappig, spannend en verbindend kan zijn.Presentatie: Jan Meijroos en Jolie Jacobs.
Productie: Byline