'Bij adem gaat het uiteindelijk om verbinding; dat heeft de kijk op mijn werk enorm verdiept en verrijkt'

Eigenlijk begon het als grap. Tijdens een nascholing voor huisartsen op Vlieland in april 2015 nam Monique Tjon-A-Tsien met een groepje collega’s een frisse duik. Ook al was het donker en ook al was het zeewater ongenadig koud, de tegenprestatie – een avond lekker dansen in de plaatselijke discotheek – kon zij niet weerstaan. Meteen diezelfde avond al voelde Tjon-A-Tsien zich niet langer vermoeid. Integendeel, de kou van het zeewater gaf haar een enorme boost. ‘Lol, blijdschap, energie.’ Niet lang na deze eerste kennismaking met kou maakte Tjon-A-Tsien de frisse duik een vast onderdeel van haar dag. ‘Een paar keer week een korte plons, even het zeewater in en uit, heerlijk’, vertelt ze enthousiast.

Weldadige kou

‘Door dat koude water voelde ik mijn hele lichaam aan gaan. Om warmte te maken, gaat namelijk niet alleen je hartslag omhoog, maar ook je bloeddruk en ademhaling. Al het bloed stroomt van de oppervlakte naar het hart en inwendige organen om de kerntemperatuur 37 graden Celsius te houden. Zodra je het water uit gaat voel je alles (terug) stromen. Dat geeft nu eenmaal een enorm blije kik, mede door de endorfine die hierbij vrij komt, vergelijkbaar met een runners high.’

Het fysieke en mentale effect was zo groot, dat Tjon-A-Tsien besloot het weldadige effect van kou verder te onderzoeken. ‘Vooral door zelf te ervaren wat dat met me zou doen. Dankzij die dagelijkse duik merkte ik al snel dat ik in dat koude water ook een grote rust kon ervaren, een enorme stilte waarbij ik in een totale ontspanning kwam die ik daarvoor niet kende. Want door mijn werk was ik eigenlijk altijd bezig zonder dat ik dit door had, druk druk druk…’ Ook haar intrinsieke motivatie om gezond te leven kreeg door deze nieuwe routine een boost. ‘Eindelijk zette ik toch die stap naar de sportschool. Geleidelijk aan veranderde ik ook mijn voedingspatroon, waardoor ik wat af viel. En zo voelde ik me fysiek steeds fitter en vitaler worden, alsof ik meer richting in mijn leven kreeg.’ 

 

Deze grootse ervaring kon niet zonder gevolgen blijven voor de manier waarop Tjon-A-Tsien met haar patiënten omging in haar eigen huisartsenpraktijk in Wateringen. ‘Ik zag mijn patiënten nog meer dan voorheen in hun volledige context; dus niet alleen als iemand met een klacht. Bovendien merkte ik dat ik ook meer als mens-dokter tegenover een mens-patiënt zat, zonder de harde beschermingsmechanismen die ik daarvoor had.’

Adem- en koudetrainer

Inmiddels heeft Tjon-A-Tsien het koude- en ademwerk volledig geïntegreerd in haar werk. In 2018 deed ze de opleiding bij Wim Hof. In 2019 rondde zij de instructeursopleiding winterzwemmen bij Ewout Staartjes af, net als de opleiding voor Transformational Breath ademcoach. ‘Deze ademopleiding  heeft me veel gebracht in mijn eigen proces. Daardoor werden koude en adem voor mij nog meer één geheel op fysiek, sociaal-emotioneel en spiritueel vlak. Daardoor kijk ik nu standaard naar de manier waarop mijn patiënten ademhalen, ik maak ze daar ook bewust van, en ik doe waar nodig ademoefeningen met ze. Dus ja, dat heeft mijn werk als huisarts zeer zeker verrijkt.'
 

Daarom werkt Tjon-A-Tsien graag mee aan de vierdaagse ademcursus die de RINO Groep in samenwerking met Adempro gaat geven. ‘Veel mensen met angst, stress of burnout realiseren zich niet dat zij een tool bij zich hebben – hun adem – waarmee ze op elk moment gericht iets aan hun klachten kunnen doen. Gewoon door simpele oefeningen, waardoor zij gezonder gaan ademhalen. Die adem-educatie zou elke zorgprofessional in de ggz en elke POH-GG moeten kunnen aanbieden.’
 

Veilig en verantwoord

Tijdens de cursus gaat Tjon-A-Tsien vooral in op de medische aspecten van ademhalen ‘Wat doen bepaalde ademhalingstechnieken in je lichaam? Welke ademhaling kun je verwachten bij mensen met medische aandoeningen, die bijvoorbeeld  burnout, depressief zijn of astma hebben? Welke specifieke adem-adviezen kun je deze patiënten geven? En wat is veilig en wetenschappelijk verantwoord? Want dat moet je wel weten als je hiermee aan de slag gaat’, benadrukt ze.

Het ijsbad ontbreekt als onderdeel van de cursus. ‘Jammer hè’, zegt Tjon-A-Tsien met een brede grijns. ‘Helaas was daar geen ruimte voor. Maar ik vertel de cursisten wel meer over het effect van blootstelling aan kou, iets over de theorieën daarbij, waarom ademhaling daarbij zo belangrijk is, en welke patiënten je zou kunnen adviseren om een koudetraining te gaan doen. Dat kan een ijsbad zijn. Maar je kunt ook al baat hebben bij koud douchen. Dat kun je langzaam opbouwen door koud af te douchen. Desnoods eerst alleen je voeten en daarna langzaam maar zeker steeds hoger. Mag ook! Want net als ademhaling is kou een activator voor het voelen, die je nodig hebt om gezonder te gaan leven!’

Het drieluik

Dit is het derde interview in een serie van drie. De vorige interviews waren met Gjalt Vlam (ademtherapeut) en Ellie Lardenoije (psycholoog, psychotherapeut en ademtherapeut) ook verbonden aan Adempro. Vanuit verschillende achtergronden, maar met een duidelijke gezamenlijke visie op het belang van ademhalen, werken zij samen om deze kennis zoveel mogelijk te delen.