Een aparte cursus voor autisme bij vrouwen, is dat nu nodig?

'Ze weten zich uitstekend aan te passen in het sociale verkeer. Zelfs als een vrouw uiteindelijk bij de ggz terechtkomt kan in eerste instantie een verkeerde diagnose gesteld worden. Het is belangrijk dat de hulpverlener de juiste vragen weet te stellen en goed doorvraagt.’

Niet-gediagnosticeerde ASS bij vrouwen

Vrouwen met niet-gediagnosticeerde ASS kunnen bepaalde klachten ontwikkelen. Daarvan zijn angstklachten, depressie en extreme vermoeidheid het meest kenmerkend. Schulz: ‘Deze vrouwen zijn werkelijk uitgeput. Ze krijgen daarnaast allerlei lichamelijke klachten waardoor ze bij de huisarts terechtkomen. De grootste groep vrouwen is rond de dertig als de diagnose ASS wordt vastgesteld. Dat is ook de leeftijd waarop er kinderen komen en carrière wordt gemaakt, waardoor de klachten verward worden met een burn-out of angst- en stemmingsklachten. Ook eenmaal terechtgekomen bij de ggz kan zich dat een aantal keren herhalen, waardoor behandelingen niet goed aansluiten.’

'Vrouwen met autisme bereiden alles voor, alle scenario’s denken ze door. Als ze sociaal contact hebben, draaien ze in hun hoofd een script af, zelfs als het een goede vriendin betreft. Zo werken ze zich door zo’n situatie heen. Eenmaal thuis storten ze in. Dit is niet zichtbaar, dus je moet hier expliciet naar vragen.’

Herkennen en behandelen

Er is een toenemende groep van vrouwen op leeftijd met ASS. Hoe wordt die diagnose gesteld? ‘Vrouwen bij wie ASS op latere leeftijd wordt vastgesteld, hebben een aantal overeenkomsten. Ze hebben vaak al sinds hun jeugd klachten. In hun leven is sprake van een rode draad van uitputting, burn-out en moeite in het sociale contact. Het gaat vaak om vrouwen die in hun leven slechts presteren op één gebied. Ze zijn bijvoorbeeld goed in hun vak, hebben altijd dezelfde werkgever gehad, een heel beschermde werkplek of mogen veel thuiswerken. Allemaal gunstige omstandigheden waardoor ze het konden volhouden. Zodra het leven complexer wordt – relaties, kinderen – worden klachten zichtbaar. En veel vrouwen die al lang psychische klachten hebben herkennen zich erin. Bij veel van hen is dat terecht.’

De hulpverlener werkt met de cliënt toe naar acceptatie van een leven met beperkingen. Daarvoor is veel structurele begeleiding nodig, van een coach bijvoorbeeld. Schulz licht toe: ‘Door therapie krijg je inzichten, maar iemand met ASS heeft moeite om dit toe te passen. Daarom ben ik voor de een combinatie van psychotherapie en coaching. De cursus is bedoeld voor hulpverleners in de ggz: psychologen, en psychiaters. Daarin komen zowel diagnostiek als behandeling van ASS aan de orde: hoe leer je de juiste diagnose stellen en wat is het verschil met andere stoornissen en hoe gaat de cliënt daarmee om? In de cursus werk ik samen met een ervaringsdeskundige, om te laten zien wat die vertaalslag naar de praktijk is. Zij kan bovendien vertellen hoe ze de hulpverlening in de ggz heeft ervaren. Het is heel goed voor hulpverleners om dat te horen.’