Aansluiten bij de mens achter de diagnose autisme: dat is een rode draad in de post hbo-opleidingen rond autisme van de RINO Groep. De post hbo-opleiding autismedeskundige gaat vooral in op de kenmerken van autisme, terwijl in de specialisatieopleiding comorbiditeit naast autisme de focus ligt op herstelgericht werken. ‘Steeds meer verschuiven we in de zorg voor mensen met autisme van het classificerende stuk naar mens- en herstelgericht werken. We begrijpen autisme nog steeds niet, het is niet te genezen. Maar we kunnen wel kijken naar wat een individu nodig heeft. Een mooie ontwikkeling waar we in de opleidingen uiteraard op aanhaken’, zegt hoofdopleider John van Daal.
De post hbo-opleidingen autisme: blijvend in beweging
Interview met John van Daal en Mischa Wink
22 juni 2020
De vraag naar deskundigheid op het gebied van autisme groeit. De ontwikkelingen binnen de post hbo-opleidingen van de RINO Groep haken daarop in. Blended leren, een focus op herstel en verbinding met de mens achter de diagnose: dat staat centraal.
Update: Met ingang van 2022 bieden we de nieuwe post-hbo opleiding autisme aan. Bekijk deze hier.
We geven geen les in hoe je een cognitief gedragstherapeutisch protocol uitvoert, maar in hoe je de cliënt begeleidt in anders omgaan met zijn problemen, samen zoeken naar wat hem helpt’
John van Daal
Levensgeluk
Van Daal is als klinisch psycholoog altijd geboeid geweest door autisme en zit als hoofdopleider helemaal op zijn plek. ‘De insteek van de twee post hbo-opleidingen is: hoe leer ik de cliënt te mogen zijn wie hij is, met zijn kwetsbaarheden en beperkingen? Hoe help ik hem samen met zijn omgeving een meer gestructureerd, rustiger en prikkelarmer leven te leiden waarin het levensgeluk weer terug kan keren? Dat betekent dus dat we geen les geven in hoe je een cognitief gedragstherapeutisch protocol uitvoert, maar in hoe je de cliënt begeleidt in anders omgaan met zijn problemen, samen zoeken naar wat hem helpt.’Onzeker en zoekend
In de autisme-opleidingen leren de deelnemers om de spin in het web te zijn. ‘Begeleiders die deze opleidingen volgen, onderschatten vaak de impact die zij kunnen hebben op het leven en de behandeling van de cliënt met autisme. Ze zijn aan het begin van de opleiding vaak onzeker, zoekend naar een rol in de driehoek cliënt-behandelaar-begeleider. Aan het einde van de opleiding zie je ze zelfverzekerder zijn over die rol en hun positie. We zetten ze in hun kracht, laten ze echt naast de cliënt staan en een belangrijke sparringpartner zijn voor behandelaren. De deelnemers maken een hele ontwikkeling door en voelen zich steviger staan na afloop’, aldus Van Daal.'Laat die hang naar alwetendheid los, kijk maar gewoon naar je cliënt en zijn systeem en weet welke informatiebronnen je kunt aanboren’
Mischa Wink
Alwetendheid
Dat merkt ook Mischa Wink, als orthopedagoog-generalist gespecialiseerd in autisme en als docent verbonden aan de autisme-opleidingen van de RINO Groep. ‘Ik kreeg laatst treffende feedback van een begeleider die de comorbiditeitsopleiding had gevolgd; ze beschreef heel mooi wat we vaker terughoren. Ze voelde zich na de opleiding beter in staat in verbinding te blijven met haar cliënt, kon haar nieuwe kennis en vaardigheden met meer zelfvertrouwen delen met anderen in het belang van haar cliënten. En ze zei nieuwsgierig te zijn naar alles wat ze nog niet weet. Dat is een belangrijk punt: wie aan de opleiding begint, denkt álles te leren wat er maar te leren is over autisme. Maar we leren juist dat dat niet kan én niet nodig is. Laat die hang naar alwetendheid los, kijk maar gewoon naar je cliënt en zijn systeem en weet welke informatiebronnen je kunt aanboren.’Online leeromgeving
Deelnemers van de post hbo-autismeopleidingen leren tijdens klassikale lesdagen en via een online leeromgeving; blended dus. ‘De onderlinge interactie en discussie helpt professionals om te ontdekken wat een cliënt bij ze oproept, wat een situatie met ze doet en hoe ze dat vorm kunnen geven in hun begeleidingstraject. We werken veel vanuit casuïstiek, bijvoorbeeld in opdrachten waarbij de studenten elkaar feedback geven en vragen kunnen stellen. Dat gebeurt tijdens de les, maar ook op het online platform’, licht docent Wink toe. ‘Na iedere lesdag is er een online bijeenkomst waarin iedereen terug kan komen op de stof en besproken onderwerpen. De online leeromgeving bevat bovendien een databank vol wetenschappelijke en praktische informatie die iedere deelnemer kan gebruiken; voor elke zorgsector is er toepasselijke informatie beschikbaar. Daarnaast heeft iedere student contact met zijn online leercoach.’‘We willen systemisch denken een nog prominentere rol gaan geven in de opleiding'
John van Daal
Toekomstplannen
De lesdagen en de online omgeving zijn door de docenten steeds aan te passen. ‘Op deze manier kunnen we in beweging blijven, net zoals de praktijk altijd in beweging blijft’, zegt Wink. Er is een nieuwe expertgroep samengesteld die zich de komende tijd buigt over de huidige opleidingen en de wensen voor de toekomst. Hoofdopleider Van Daal: ‘We willen systemisch denken een nog prominentere rol gaan geven in de opleiding. Het is belangrijk dat je als professional de sociale context niet vergeet en de problemen in het systeem - want die zijn er altijd - meeneemt in wat je doet. Ook willen we meer focus leggen op de levensloop en wat een cliënt en zijn naasten in welke fase nodig hebben aan versterking. Kortom: plannen genoeg, met respect voor wat er nu allemaal al is.’Eerste bijeenkomst expertgroep
Begin juni kwam de nieuwe expertgroep autisme van de RINO Groep voor het eerst online bijeen. Het was een inspirerende bijeenkomst, waarin alle contouren geschetst werden van de hoofdlijnen die naar mening van deze experts extra aandacht verdienen. Te noemen zijn: autisme meer gaan beschouwen als dimensionale kwetsbaarheid, inzetten van ervaringsdeskundigheid, aandacht voor de behandelingsverlegenheid in de praktijk zoals bijvoorbeeld chronische psychische klachten. ‘Het geeft inspiratie en energie om samen vernieuwend naar autisme te kijken’, blikt Van Daal terug.Met ingang van 2022 bieden we de nieuwe post-hbo opleiding autisme aan.