'Nieuwe Opleidingsraad wil doorstroming naar GZ-opleiding verbeteren'

Interview met Anneloes van Baar

13 mei 2019
 

Anneloes van Baar is hoogleraar pedagogiek Universiteit Utrecht en lid van de Opleidingsraad

Het probleem is bekend: lange wachtlijsten en hoge werkdruk in de ggz, terwijl afgestudeerde psychologen hard op zoek zijn naar een opleidingsplaats tot Gz-psycholoog. Dit is een van de knelpunten waarover de nieuwe Opleidingsraad van de FGzPt, die is opgericht in september 2018, dit jaar een eerste advies uitbrengt.

Anneloes van Baar, lid van de Opleidingsraad, hoogleraar Pedagogische Wetenschappen en GZ-hoofdopleider Kind & Jeugd: ‘Door het geringe aantal GZ-opleidingsplaatsen is het voor masterpsychologen en -pedagogen soms zoeken wat ze moeten doen om vooruit te komen in hun vak. Meer dan eens solliciteren ze met honderden concullega’s tegelijk op één enkele GZ-opleidingsplek.

Tegelijkertijd worstelt de praktijk juist met een gebrek aan Gz-psychologen, nemen Gz-psychologen therapieën soms over van hun gespecialiseerde collega’s, of gebeurt het ook dat masterpsychologen zorgverleningstaken overnemen van Gz-psychologen. Door deze zogeheten verticale substitutie staan de kwaliteit en de veiligheid van de geboden zorg onder druk. Dit is een van de problemen waarvoor een breed gedragen visie op opleiden nodig is, en – om te beginnen – goede afstemming tussen universiteiten, praktijkopleidingsinstellingen en opleidingsinstituten als de RINO Groep.’
 

Gevraagd en ongevraagd advies

De nieuwe Landelijke Opleidingsraad Psychologische BIG-beroepen zet zich in om universiteiten, praktijkopleidingsinstellingen en opleidingsinstituten als de RINO Groep, met elkaar te verbinden om een breed gedragen visie op maatschappelijke issues in het veld en opleiden te ontwikkelen. De Raad gaat het College van de FGzPt en andere betrokkenen gevraagd en ongevraagd adviseren over inhoudelijke aspecten van de betreffende beroepsopleidingen. Van Baar: ‘Om dit vanuit meerdere perspectieven te kunnen doen, is de Opleidingsraad breed samengesteld: met hoofd- en praktijkopleiders plus vertegenwoordigers vanuit de universiteiten, de patiënten en de opleidelingen om wie het uiteindelijk gaat.’

Met VWS is afgesproken dat de Opleidingsraad in augustus 2019 een eerste plan presenteert voor een verbeterde aansluiting tussen de master en de GZ-opleiding. De Opleidingsraad zal in het najaar van 2019 met een visie op ‘opleiden in 2030’ komen.

'Nu duurt het gemiddeld vijf jaar voordat masterpsychologen de GZ-opleiding kunnen gaan volgen. Het is belangrijk dat de doorstroming verbetert. Dat leidt ertoe dat zij eerder als Gz-psycholoog aan het werk kunnen en zich vervolgens ook eerder verder kunnen specialiseren.'

Anneloes van Baar

Versnellen en verbeteren

‘Nu duurt het gemiddeld vijf jaar voordat masterpsychologen de GZ-opleiding kunnen gaan volgen. Het is belangrijk dat die doorstroming verbetert’, zegt Van Baar. ‘Dat leidt ertoe dat zij eerder als Gz-psycholoog aan het werk kunnen en zich vervolgens ook eerder verder kunnen specialiseren. Bovendien zorgt dit ervoor dat hun wetenschappelijke kennis up to date is wanneer zij met de GZ-opleiding starten. Kortom, bij deze versnelling zijn niet alleen de psychologen zelf gebaat, het vergroot ook het rendement van de opleidingen als geheel.

Het zou dus mooi zijn als - om te beginnen - een deel van de afgestudeerde psychologen meteen kan doorstromen in de GZ-opleiding. Dat vereist in eerste instantie plannen voor intensievere samenwerking tussen universiteiten, opleidingsinstellingen en praktijkopleidingsinstellingen.’

Inhoudelijke focus

De Opleidingsraad heeft een sterk inhoudelijke focus op de betreffende BIG-psy-opleidingen. Met verschillende projectgroepen richt de raad zich daarom met name op visieontwikkeling, onderwijsvernieuwing en een betere aansluiting van de master op de GZ-opleiding. Van Baar: ‘In de visie die we uitbrengen, zullen bekende thema’s staan. We hechten bijvoorbeeld aan het bestaande duale karakter van de opleidingen, zodat psychologen zowel theoretisch als praktisch worden opgeleid. Nieuw is dat we meer inzetten op afstemming tussen de opleidingen, zodat duidelijker is waarin het werk van de Gz-psycholoog bijvoorbeeld verschilt van dat van de klinisch psycholoog. Die beroepenstructuur is nu nog te diffuus.’

Werkdruk verlagen

Over een jaar of vijf moet versnelde doorstroming echt gerealiseerd zijn, vindt Anneloes van Baar. ‘Ik hoop dat er dan echt voldoende Gz-psychologen zijn. Dat is niet alleen van belang voor de kwaliteit van zorg, maar ook voor het verlagen van de werkdruk. Want doordat er nu te weinig Gz-psychologen zijn, moeten de overige zorgverleners harder werken.’ Belangrijkste hobbel bij het realiseren van deze ambities is het op één lijn krijgen van alle betrokken organisaties en partijen, verwacht Van Baar. ‘Zij hebben allemaal hun eigen belangen. Het is dus heel complex om ze echt met elkaar te laten samenwerken. Iedereen lijkt op dit moment echter van goede wil. Dus dit is zeker de moeite waard!’