'Er is nog veel te leren over de werking van traumabehandelingen'

Matthijssen werkt als klinisch psycholoog en onderzoeker bij het Academisch Angstcentrum van Altrecht, is docent bij de RINO Groep en als onderzoeker verbonden aan de Universiteit Utrecht. Als EMDR-therapeut stoorde zij zich aan een specifieke procedure in het protocol, en besloot daar haar onderzoek voor de KP-opleiding aan te wijden. ‘Vanuit de theorie over EMDR voelde het niet logisch om oogbewegingen bij de procedure positief afsluiten in te zetten, zoals het protocol voorschreef’, zegt ze. De patiënt noemt daarbij iets positiefs over zichzelf in relatie tot de EMDR-zitting, en maakt daarna oogbewegingen. ‘Ik kwam tot de ontdekking dat het toepassen van de oogbewegingen inderdaad niets extra’s toevoegt. Sinds begin dit jaar is het onderdeel dan ook geschrapt uit het EMDR-protocol.’

Auditieve hallucinaties

Daarnaast onderzocht Matthijssen het modaliteitsspecifiek belasten, met als belangrijkste ontdekking dat EMDR niet alleen effectief is bij visuele intrusies, maar ook bij auditieve intrusies en auditieve hallucinaties. ‘Bij mensen die traumagerelateerde klachten hebben door herinneringen aan nare uitspraken of door stemmen die ze hoorden tijdens psychoses, kun je werkgeheugenbelasting dus ook auditief toepassen. Uit onderzoek bleek er een klein voordeel wanneer je een auditieve intrusie auditief aanpakt. Meer dan wanneer je een auditieve intrusie visueel aanpakt. Werkgeheugenbelasting in het algemeen geeft het grootste effect, maar je kunt dat nog vergroten door visuele herinneringen visueel te behandelen en auditieve herinneringen auditief.'

Geduld

Een voorzichtige optimistische ervaring met deze vorm van traumabehandeling dus, maar Matthijssen benadrukt dat er nog meer onderzoek nodig is voordat therapeuten er mee aan de slag kunnen. ‘Voor PTSS-klachten die je met VSDT zou kunnen behandelen, zijn er nu meerdere evidence based therapieën die werken. VSDT zou een aanvulling kunnen zijn op het aanbod, maar zo ver zijn we nog lang niet. Heb geduld.’ Matthijssen heeft onlangs een medisch ethische aanvraag gedaan voor een grotere patiëntenstudie om de werkingsmechanismen van VSDT verder te onderzoeken. ‘En zo zijn er nog veel meer studies mogelijk naar verbeteringen en vernieuwingen in de traumatherapie. Ik denk dat we meer van elkaar moeten leren, meer verbinding met elkaar kunnen zoeken. Collega’s die werken bij een topklinische afdeling zou ik willen aanmoedigen om met andere afdelingen de onderzoeksagenda’s eens naast elkaar te leggen. We weten nog lang niet genoeg over hoe het nu precies komt dat bepaalde traumabehandelingen effectief zijn, en wat de onderliggende gemene deler van al die therapieën nu eigenlijk is.’